luty 2025 - soban

Najważniejsze polecenia Linuxa, które każdy użytkownik powinien znać

Posted on 20 lutego, 202520 lutego, 2025 by soban

System Linux to potężne narzędzie, które oferuje użytkownikom ogromną elastyczność i kontrolę nad ich środowiskiem pracy. Jednak aby w pełni wykorzystać jego potencjał, warto poznać kluczowe polecenia, które są niezbędne zarówno dla początkujących, jak i zaawansowanych użytkowników. W tym artykule przedstawimy i omówimy najważniejsze polecenia w systemie Linux, które każdy użytkownik powinien znać.

1. Podstawowe polecenia nawigacyjne

pwd – Wyświetla bieżącą ścieżkę katalogu, w którym się znajdujesz:

pwd

pwd

ls – Listuje zawartość katalogu. Można użyć opcji -l dla szczegółowego widoku lub -a aby pokazać ukryte pliki:

ls -a

ls -a

cd – Zmienia katalog. Na przykład cd /home/user przeniesie Cię do katalogu /home/user:

cd ~

cd ~

mkdir – Tworzy nowy katalog:

mkdir projekty

1	mkdir projekty

rmdir – Usuwa pusty katalog:

rmdir stare_pliki

1	rmdir stare_pliki

2. Zarządzanie plikami

cp – Kopiuje pliki lub katalogi:

cp dokument.txt nowy_katalog/

1	cp dokument.txt nowy_katalog/

mv – Przenosi lub zmienia nazwę plików/katalogów:

mv plik.txt /home/user/nowy_katalog/

1	mv plik.txt /home/user/nowy_katalog/

rm – Usuwa pliki lub katalogi. Użyj opcji -r aby usunąć katalog z zawartością:

rm -r stare_dane

1	rm -r stare_dane

touch – Tworzy pusty plik lub aktualizuje czas modyfikacji istniejącego pliku:

touch raport.txt

1	touch raport.txt

3. Zarządzanie procesami

ps – Wyświetla aktualnie uruchomione procesy. Użyj opcji -aux aby zobaczyć wszystkie procesy:

ps -aux

ps -aux

top – Wyświetla dynamiczną listę procesów w czasie rzeczywistym:

top

top

kill – Zatrzymuje proces o podanym ID:

kill 1234

kill 1234

bg i fg – Zarządzanie procesami w tle i na pierwszym planie:

fg

4. Zarządzanie użytkownikami i uprawnieniami

sudo – Pozwala na wykonanie polecenia z uprawnieniami administratora:

sudo apt update

1	sudo apt update

chmod – Zmienia uprawnienia do plików/katalogów:

chmod 755 skrypt.sh

1	chmod 755 skrypt.sh

chown – Zmienia właściciela pliku/katalogu:

chown admin:admin plik.txt

1	chown admin:admin plik.txt

useradd i userdel – Dodaje i usuwa użytkowników:

useradd janek

1	useradd janek

5. Sieć i komunikacja

ping – Sprawdza połączenie z innym hostem:

ping 192.168.1.1

1	ping 192.168.1.1

ifconfig – Wyświetla informacje o interfejsach sieciowych:

ifconfig

ifconfig

ssh – Łączy się zdalnie z innym komputerem:

ssh user@192.168.1.2

1	ssh user@192.168.1.2

scp – Kopiuje pliki przez SSH:

scp plik.txt user@host:/home/user/

1	scp plik.txt user@host:/home/user/

6. Przykłady użycia poleceń

Poniżej znajduje się przykład użycia kilku omówionych poleceń:

chmod – Zmienia uprawnienia do plików/katalogów:

chmod 755 skrypt.sh

1	chmod 755 skrypt.sh

chown – Zmienia właściciela pliku/katalogu:

chown admin:developers logi.txt

1	chown admin:developers logi.txt

useradd i userdel – Dodaje i usuwa użytkowników:

useradd janek

1	useradd janek

7. Zarządzanie dyskami i systemem plików

df – Wyświetla informacje o dostępnej przestrzeni na dyskach:

df -h

df -h

du – Pokazuje rozmiar plików i katalogów:

du -sh documents

1	du -sh documents

mount – Montuje system plików:

mount /dev/sdb1 /mnt/external

1	mount /dev/sdb1 /mnt/external

umount – Odmontowuje system plików:

umount /mnt/external

1	umount /mnt/external

8. Wyszukiwanie plików

find – Wyszukuje pliki w systemie:

Find files
Shell

find /home/user -name "*.txt"

1

find /home/user -name "*.txt"
locate – Szybkie wyszukiwanie plików w systemie:

Locate file
Shell

locate plik.txt

1

locate plik.txt
grep – Wyszukuje wzorce w plikach:

Search error in syslog
Shell

grep "error" /var/log/syslog

1

grep "error" /var/log/syslog
which – Znajduje pełną ścieżkę do wykonywalnego pliku:

Check Python location
Shell

which python

1

which python

9. Komunikacja z systemem

echo – Wyświetla tekst na ekranie:

Hello World
Shell

echo "Hello, World!"

1

echo "Hello, World!"
cat – Wyświetla zawartość pliku:

Display file content
Shell

cat plik.txt

1

cat plik.txt
more – Wyświetla zawartość pliku strona po stronie:

Display file by pages
Shell

more plik.txt

1

more plik.txt
less – Zawiera funkcje podobne do more, ale oferuje więcej opcji nawigacji:

Navigate file
Shell

less plik.txt

1

less plik.txt
man – Wyświetla podręcznik użytkownika dla polecenia:

Manual page for ls
Shell

man ls

1

man ls

10. Praca z archiwami

tar – Tworzy archiwum lub rozpakowuje je:

Tworzenie archiwum
Shell

tar -czvf projekty.tar.gz projekty/

1

tar -czvf projekty.tar.gz projekty/
zip – Tworzy archiwum ZIP:

Tworzenie pliku ZIP
Shell

zip archiwum.zip plik1.txt plik2.txt

1

zip archiwum.zip plik1.txt plik2.txt
unzip – Rozpakowuje pliki ZIP:

Rozpakowywanie pliku ZIP
Shell

unzip archiwum.zip

1

unzip archiwum.zip
tar -xvzf – Rozpakowuje archiwum TAR.GZ:

Rozpakowywanie archiwum TAR.GZ
Shell

tar -xvzf archiwum.tar.gz

1

tar -xvzf archiwum.tar.gz
gzip – Kompresuje pliki w formacie .gz:

Kompresowanie pliku .gz
Shell

gzip plik.txt

1

gzip plik.txt
gunzip – Rozpakowuje pliki .gz:

Rozpakowywanie pliku .gz
Shell

gunzip plik.txt.gz

1

gunzip plik.txt.gz

11. Monitorowanie systemu

uptime – Wyświetla czas działania systemu oraz obciążenie:

Sprawdzanie czasu działania systemu
Shell

uptime

1

uptime
dmesg – Wyświetla komunikaty systemowe związane z rozruchem i sprzętem:

Sprawdzanie błędów systemowych
Shell

dmesg | grep error

1

dmesg | grep error
iostat – Pokazuje statystyki wejścia/wyjścia systemu:

Monitorowanie statystyk I/O
Shell

iostat

1

iostat
free – Pokazuje informacje o pamięci RAM:

Sprawdzanie pamięci RAM
Shell

free -h

1

free -h
netstat – Wyświetla informacje o połączeniach sieciowych:

Monitorowanie połączeń sieciowych
Shell

netstat -tuln

1

netstat -tuln
ss – Nowoczesna wersja netstat, służy do monitorowania połączeń sieciowych:

Monitorowanie połączeń sieciowych (nowoczesna wersja)
Shell

ss -tuln

1

ss -tuln

12. Praca z logami systemowymi

journalctl – Przegląda logi systemowe:

Przeglądanie logów systemowych
Shell

journalctl -u apache2

1

journalctl -u apache2
tail – Wyświetla ostatnie linie pliku:

Śledzenie logów systemowych
Shell

tail -f /var/log/syslog

1

tail -f /var/log/syslog
logrotate – Automatycznie zarządza logami:

Rotacja logów
Shell

logrotate /etc/logrotate.conf

1

logrotate /etc/logrotate.conf

13. Zaawansowane operacje na plikach

ln – Tworzy dowiązanie do pliku:

Tworzenie dowiązania symbolicznego
Shell

ln -s /path/to/plik.txt /path/to/dowiazanie.txt

1

ln -s /path/to/plik.txt /path/to/dowiazanie.txt
xargs – Przesyła argumenty z wejścia do innych poleceń:

Przetwarzanie plików
Shell

find . -name "*.txt" | xargs cat

1

find . -name "*.txt" | xargs cat
chmod – Zmienia uprawnienia do plików/katalogów:

Zmiana uprawnień
Shell

chmod 755 plik.txt

1

chmod 755 plik.txt
chattr – Zmienia atrybuty plików:

Zmiana atrybutów pliku
Shell

chattr +i plik.txt

1

chattr +i plik.txt

System Linux oferuje szeroki zestaw poleceń, które pozwalają na pełną kontrolę nad komputerem. Kluczowe polecenia, jak ls, cd, cp, czy rm, są używane na co dzień do nawigacji po systemie plików, zarządzania plikami oraz katalogami. Aby skutecznie opanować te komendy, najlepiej zacząć od tych, które są najbardziej przydatne w codziennej pracy. Przykładowo, polecenia do nawigacji po katalogach i zarządzania plikami są fundamentalne i wymagają praktyki, aby stały się intuicyjne. Inne polecenia, takie jak ps do monitorowania procesów, ping do testowania połączeń sieciowych, czy chmod do zmiany uprawnień, również warto poznać, aby móc w pełni wykorzystać moc systemu Linux.

Aby uczyć się skutecznie, warto zacząć od eksperymentowania z poleceniami w praktyce. Tworzenie plików, katalogów, kopiowanie i usuwanie danych pozwala na zapoznanie się z ich działaniem. Z czasem warto zacząć łączyć różne polecenia, by rozwiązywać bardziej zaawansowane problemy, jak monitorowanie procesów, zarządzanie użytkownikami czy praca z logami systemowymi. Można także korzystać z dokumentacji, np. man lub stron internetowych, aby zgłębiać szczegóły każdego polecenia i jego opcji.

Pamiętaj, że regularne korzystanie z terminala pozwala na naukę nawyków, które sprawią, że obsługa systemu Linux stanie się bardziej naturalna. Częste korzystanie z poleceń, rozwiązywanie problemów oraz eksperymentowanie z nowymi komendami to najlepszy sposób na opanowanie systemu i wykorzystywanie go w pełni.

Linux to naprawdę potężne narzędzie, które daje ogromną kontrolę nad systemem… ale pamiętaj, nie eksperymentuj na produkcji! W końcu, eksperymentowanie na serwerze produkcyjnym to trochę jak gra w rosyjską ruletkę — tylko że z większymi konsekwencjami. Jeśli chcesz poczuć się jak prawdziwy Linuxowy magik, zawsze testuj swoje komendy na środowisku deweloperskim. Tylko wtedy będziesz w stanie uczyć się na błędach, zamiast szukać przyczyny zniknięcia kilku gigabajtów danych. A jeśli nie wiesz, co robisz, po prostu wezwij swoją niezawodną broń: man!

Ulepszanie zarządzania maszynami wirtualnymi za pomocą agenta gościa QEMU na Proxmox

Posted on 11 lutego, 202511 lutego, 2025 by soban

Zastanawiałeś się kiedyś, jak usprawnić zarządzanie i monitorowanie maszyn wirtualnych w swoim środowisku Proxmox? QEMU Guest Agent to prawdziwy przełom, oferujący narzędzia, które znacząco ułatwiają interakcję z wirtualnymi systemami. Przyjrzyjmy się, jak to narzędzie może zmienić twoje podejście.

Dlaczego QEMU Guest Agent jest niezbędny?

Synchronizacja czasu: Utrzymanie spójnego czasu pomiędzy maszynami wirtualnymi a hostem może być trudne, ale QEMU Guest Agent automatyzuje to, zapewniając płynne działanie operacji zależnych od czasu.
Zarządzanie zasilaniem: Wyobraź sobie możliwość wyłączania lub restartowania maszyn wirtualnych bezpośrednio z panelu Proxmox — nie ma potrzeby logowania się do każdej VM. To nie tylko wygodne, ale także oszczędza czas.
Monitorowanie systemu: Uzyskaj szczegółowe informacje o systemach plików, aktywności sieciowej i innych parametrach operacyjnych bezpośrednio z hosta. Ten poziom monitorowania pozwala na terminową diagnostykę i regulacje.
Zarządzanie dyskami: Obsługa operacji na dyskach bez konieczności bezpośredniej interwencji na VM ułatwia tworzenie kopii zapasowych i przywracanie danych jak nigdy dotąd.

Konfiguracja QEMU Guest Agent na twoim serwerze Proxmox

Uruchomienie QEMU Guest Agent obejmuje kilka prostych kroków:

Aktywacja Agenta: Zaloguj się do panelu Proxmox, przejdź do sekcji 'Opcje’ wybranej maszyny wirtualnej i upewnij się, że opcja 'QEMU Guest Agent’ jest zaznaczona.

Następnie instalacja na maszynie wirtualnej Ubuntu:

sudo apt-get install qemu-guest-agent
sudo systemctl start qemu-guest-agent
sudo systemctl enable qemu-guest-agent

sudo apt-get install qemu-guest-agent

sudo systemctl start qemu-guest-agent

sudo systemctl enable qemu-guest-agent

W celu sprawdzenia, czy odpowiednio działa qeumu-guest-agent możesz wykonać polecenie:

systemctl status qemu-guest-agent

1	systemctl status qemu-guest-agent

QEMU Guest Agent nie tylko ułatwia życie, automatyzując rutynowe zadania — również zwiększa bezpieczeństwo i efektywność twojego wirtualnego środowiska. Niezależnie od tego, czy zarządzasz pojedynczą maszyną wirtualną czy całym zbiorem, jest to nieocenione narzędzie w twoim arsenale.

Automatyczne usuwanie najstarszych plików na zdalnym dysku QNAP przez SSHFS

Posted on 7 lutego, 202511 lutego, 2025 by soban

Automatyzacja Zarządzania Przestrzenią Dyskową w Środowisku Linux

W dzisiejszym cyfrowym świecie, gdzie dane gromadzone są w coraz większych ilościach, zarządzanie przestrzenią dyskową staje się kluczowym elementem utrzymania efektywności operacyjnej systemów. W tym artykule przedstawię skrypt, który automatyzuje proces zarządzania przestrzenią na zdalnym dysku montowanym przez SSHFS, szczególnie przydatny dla administratorów systemów, którzy regularnie muszą radzić sobie z zapełniającymi się nośnikami danych.

Wymagania wstępne

Przed rozpoczęciem, upewnij się, że na twoim systemie zainstalowane jest SSHFS oraz wszystkie niezbędne pakiety umożliwiające jego prawidłową pracę. SSHFS pozwala na montowanie systemów plików zdalnych przez SSH, co jest kluczowe dla działania naszego skryptu. Aby zainstalować SSHFS oraz niezbędne narzędzia, w tym pakiet umożliwiający przekazywanie hasła (sshpass), użyj poniższego polecenia:

sudo apt-get update
sudo apt-get install sshfs fuse sshpass -y

1 2	sudo apt-get update sudo apt-get install sshfs fuse sshpass -y

Skrypt Bash do zarządzania przestrzenią dyskową

Nasz skrypt Bash skupia się na monitorowaniu i utrzymaniu określonego procentu wolnej przestrzeni dyskowej na zdalnym dysku, montowanym za pomocą SSHFS. Oto główne funkcje skryptu:

Definicja Celów:

TARGET_USAGE=70 – procent przestrzeni dyskowej, który chcemy utrzymać jako zajęty. Skrypt będzie działał na rzecz utrzymania przynajmniej 30% wolnego miejsca na dysku.

Punkt Montowania i Ścieżki:

MOUNT_POINT=”/mnt/qnapskorupki” – lokalny katalog, w którym montowany jest zdalny dysk. TARGET_DIRS=”$MOUNT_POINT/up*.soban.pl” – ścieżki katalogów, w których skrypt będzie szukał plików do usunięcia, jeśli zajdzie taka potrzeba.

Funkcja check_qnap: Ta funkcja sprawdza, czy dysk jest zamontowany i czy katalog montowania nie jest pusty. Jeśli są problemy, skrypt próbuje odmontować i ponownie zamontować dysk, używając sshfs z hasłem przekazanym przez sshpass.

Usuwanie Plików: Skrypt monitoruje użycie dysku i, jeśli przekroczone jest TARGET_USAGE, znajduje i usuwa najstarsze pliki w określonych katalogach aż do osiągnięcia docelowego poziomu wolnej przestrzeni.

#!/bin/bash

TARGET_USAGE=70
MOUNT_POINT="/mnt/qnapskorupki"
TARGET_DIRS="$MOUNT_POINT/up*.soban.pl"

# Function to check and mount SSHFS
function check_qnap {
    local remote_path="/share/MD0_DATA/backup_proxmox/"
    local user_remote="remote_user"
    local remote_host="192.168.1.XX"
    local port=22
    local password='XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX'

    # Check if the mounting directory exists and is empty
    if [ ! -d "$MOUNT_POINT" ] || [ -z "$(ls -A $MOUNT_POINT)" ]; then
        echo "Problem: The directory $MOUNT_POINT is missing or empty. Attempting to remount..."

        # Unmount if anything is currently mounted
        if mountpoint -q $MOUNT_POINT; then
            echo "Unmounting $MOUNT_POINT..."
            fusermount -u $MOUNT_POINT
            sleep 5
        fi

        # Remount
        echo "Mounting SSHFS: $user_remote@$remote_host:$remote_path to $MOUNT_POINT..."
        echo $password | sshfs $user_remote@$remote_host:$remote_path $MOUNT_POINT -o password_stdin

        # Check if the mounting was successful
        if mountpoint -q $MOUNT_POINT; then
            echo "QNAP successfully mounted."
        else
            echo "Error: Failed to mount $remote_host:$remote_path to $MOUNT_POINT."
            exit 1
        fi
    fi
}

# Check and mount the disk
check_qnap

# Begin deleting files
current_usage=$(df --output=pcent "$MOUNT_POINT" | tail -n 1 | tr -d '%')
echo "Current usage: $current_usage%"
target_free_space=$((100 - $TARGET_USAGE))

# Continue deleting files until the required free space is achieved
while [[ $current_usage -gt $TARGET_USAGE ]]; do
    # Find the oldest file in the target directories
    oldest_file=$(find $TARGET_DIRS -type f -printf '%T+ %p\n' | sort | head -n 1 | cut -d' ' -f2)

    if [ -z "$oldest_file" ]; then
        echo "No files to delete."
        break
    fi

    # Delete the oldest file
    echo "Deleting file $oldest_file..."
    rm -f "$oldest_file"

    # Check usage again
    current_usage=$(df --output=pcent "$MOUNT_POINT" | tail -n 1 | tr -d '%')
    echo "New usage after deletion: $current_usage%"
done

echo "Target disk usage achieved."

#!/bin/bash

TARGET_USAGE=70

MOUNT_POINT="/mnt/qnapskorupki"

TARGET_DIRS="$MOUNT_POINT/up*.soban.pl"

# Function to check and mount SSHFS

function check_qnap {

local remote_path="/share/MD0_DATA/backup_proxmox/"

local user_remote="remote_user"

local remote_host="192.168.1.XX"

local port=22

local password='XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX'

# Check if the mounting directory exists and is empty

if [ ! -d "$MOUNT_POINT" ] || [ -z "$(ls -A $MOUNT_POINT)" ]; then

echo "Problem: The directory $MOUNT_POINT is missing or empty. Attempting to remount..."

# Unmount if anything is currently mounted

if mountpoint -q $MOUNT_POINT; then

echo "Unmounting $MOUNT_POINT..."

fusermount -u $MOUNT_POINT

sleep 5

# Remount

echo "Mounting SSHFS: $user_remote@$remote_host:$remote_path to $MOUNT_POINT..."

echo $password | sshfs $user_remote@$remote_host:$remote_path $MOUNT_POINT -o password_stdin

# Check if the mounting was successful

if mountpoint -q $MOUNT_POINT; then

echo "QNAP successfully mounted."

else

echo "Error: Failed to mount $remote_host:$remote_path to $MOUNT_POINT."

exit 1

}

# Check and mount the disk

check_qnap

# Begin deleting files

current_usage=$(df --output=pcent "$MOUNT_POINT" | tail -n 1 | tr -d '%')

echo "Current usage: $current_usage%"

target_free_space=$((100 - $TARGET_USAGE))

# Continue deleting files until the required free space is achieved

while [[ $current_usage -gt $TARGET_USAGE ]]; do

# Find the oldest file in the target directories

oldest_file=$(find $TARGET_DIRS -type f -printf '%T+ %p\n' | sort | head -n 1 | cut -d' ' -f2)

if [ -z "$oldest_file" ]; then

echo "No files to delete."

break

# Delete the oldest file

echo "Deleting file $oldest_file..."

rm -f "$oldest_file"

# Check usage again

current_usage=$(df --output=pcent "$MOUNT_POINT" | tail -n 1 | tr -d '%')

echo "New usage after deletion: $current_usage%"

done

echo "Target disk usage achieved."

Przykładowe wywołanie skryptu:

skrypt zaczyna pracę i stopniowo usuwa pliki

skrypt będzie pracować aż do osiągnięcia 70% zgodnie z założeniem:

Pobieranie skryptu i dodawanie do crontaba

Skrypt oczywiście należy dostosować pod swoje wymagania, jednak jeśli chcesz go pobrać i dodać do crontaba to:

wget soban.pl/bash/remove_old_files.sh
chmod +x remove_old_files.sh

1 2	wget soban.pl/bash/remove_old_files.sh chmod +x remove_old_files.sh

Jeśli chcemy zautomatyzować proces usuwania np pod koniec dnia, to warto dodać do crontaba następujący wpis:

crontab -e

1	crontab -e

Skrypt będzie się uruchamiać w tym przypadku o 23:55 każdego dnia:

45 23 * * * /root/scripts/remove_old_files.sh > /dev/null 2>&1

1	45 23 * * * /root/scripts/remove_old_files.sh > /dev/null 2>&1

Należy zachować powyżej odpowiednią ścieżkę do skryptu.

Bezpieczeństwo i optymalizacja

Skrypt używa hasła wprost w linii komend, co może stanowić ryzyko bezpieczeństwa. W praktycznym zastosowaniu zaleca się użycie bardziej zaawansowanych metod autentykacji, na przykład kluczy SSH, które są bezpieczniejsze i nie wymagają jawnej obecności hasła w skrypcie. Jednak w przypadku QNAPa posłużyliśmy się hasłem pisząc ten skrypt.

Podsumowanie

Prezentowany skrypt jest przykładem, jak można automatyzować codzienne zadania administracyjne, takie jak zarządzanie przestrzenią dyskową, zwiększając tym samym efektywność i niezawodność operacji. Jego implementacja w realnych środowiskach IT może znacznie usprawnić procesy zarządzania danymi, zwłaszcza w sytuacjach, gdzie szybkie reagowanie na zmiany w użyciu dysku jest krytyczne.